Het is al te lezen in mijn bio: ik ben een beetje een taalpurist. Een beetje, want ik verbeter niet iedereen, alleen maar mijn directe collega’s en vrienden :). En dan ook écht alleen maar de allerergste fouten. Ik vind goed Nederlands gewoon een must. Zeker als je bij een bibliotheek werkt, als communicatieadviseur. Ik zet ze even voor je op een rijtje: de meest irritante spelfouten …
Me/mijn
Met stip op 1: het verkeerde gebruik van ‘me’. Me is géén bezittelijk voornaamwoord. Me computer, me fiets, en echte horror: me kids. Het is MIJN! En ja, ik ben me heus bewust van de ontwikkeling van de Nederlandse taal. Maar dit kan echt niet. Taalverloedering.
Dan/als
Het verschil tussen dan en als leer je al op de basisschool, maar veel mensen vergeten het in de loop van de jaren. En eigenlijk is het niet zo heel erg moeilijk. Ik ben absoluut niet wiskundig aangelegd, maar het verschil tussen als en dan is wiskundig uit te leggen: Als staat voor een evenredige vergelijking, dan voor < of >. Hij is even groot als ik, hij is groter dan ik / kleiner dan ik (en nee, niet: groter als mij, ieuw). Kinderprogramma Het Klokhuis maakte er ooit een leuk liedje over. Zie hieronder.
Wil/wilt
Het gebruik van ‘hij/zij wilt’ is in opkomst. Ik zie en hoor het steeds vaker langskomen. Geen idee waar het vandaan komt, maar het is er ineens. Het is alleen niet juist. Ik wil, jij wil(t), hij/zij/het wil. Niet hij wilt. Het klopt gewoon niet. Bovendien is wil korter, maak er gebruik van :)!
Wat/dat
Het foutieve gebruik tussen wat en dat irriteert me niet eens zo heel erg. De meeste mensen kennen de regel die het onderscheid tussen wat en dat bepaalt niet zo goed. Maar gemakkelijk is het wel. Ik deel het dus even. Wat verwijst naar iets onbepaalds, dat naar iets bepaalds. Het project dat zij leidde (dat verwijst naar project), hij had iets meegemaakt, wat hem erg geschokt had (wat verwijst naar iets). Makkelijk toch?
Hun/hen
Hun hebben het niet goed gedaan. Het is zij! Zij hebben het niet goed gedaan. En sowieso (en nee: niet zo-en-zo of zowiezo): als je twijfelt tussen het gebruik tussen hen en hun: negen van de tien keer kun je gewoon zij gebruiken. Scheelt weer. Voor degenen die willen weten hoe het zit met het verschil tussen hun en hen, een korte uitleg. Hen gebruik je na een voorzetsel (ik geef het boek aan hen) of als lijdend voorwerp (Ik bekijk hen). Twijfels over de laatste regel? Maak er dan een lijdende zin van: hen verandert dan in zij: Zij worden bekeken. Hun gebruik je als meewerkend voorwerp en als er geen voorzetsel voor staat: Ik geef hun het boek (of: aan hen …).
Onjuist spatiegebruik
Het is maar een kleine ruimte tussen twee woorden, maar het kan qua betekenis een wereld van verschil maken. Rode wijnglazen (het glas is toch niet rood :)?) > rodewijnglazen. En finale plaats of een finaleplaats? Een beetje een eindig verschil … Waar gebeurd of waargebeurd? Waar? Verkeerd spatiegebruik leidt in ieder geval vaak tot humoristische woorden!
T/t/dt
Waarschijnlijk hebben we allemaal op de basisschool te maken gehad met het kofschip of het fokschaap. Maar dat handige ezelsbruggetje om te bepalen of er een d of t aan het eind van het woord komt, gaat alleen op voor de verleden tijd van een woord. Hoe zit het nu met de tegenwoordige tijd? Meest handige oplossing: vul loop in: hij loopt, jij loopt, loop jij / hij vindt, jij vindt, vind jij. Easy does it!
Nederlands is best een moeilijke taal. Maar ook een hele mooie taal voor zo’n klein landje. Laten we er met z’n allen een beetje op letten dat we het zo goed mogelijk schrijven en spreken. Voordat je het weet zijn we opgeslokt door de Engelse taal … Inspiratie nodig? Ga dan eens op zoek naar De Schrijfwijzer. Daar staan alle regels in beschreven, met heel veel voorbeelden. En natuurlijk zijn er veel meer boeken in de bibliotheek te vinden over het schrijven van teksten en taalgebruik! Wat vind jij de meest irritante spelfout?
13 oktober 2017 at 07:41
Volgens Koot en Bie zou je dan en als onderling uit moeten kunnen wisselen. En ik als fan van deze twee taaltovenaars kan me daar helemaal in vinden.
Als ik wat gebruik is het eigenlijk alleen in vraagvorm, en dat in bepaalvorm.
Ook vind ik jouw zin “Het foutieve gebruik tussen wat en dat irriteert me niet eens zo heel erg” niet echt taal-puristisch, ik zou “tussen” toch echt vervangen door “van”.
13 oktober 2017 at 09:20
Dank voor je reactie! Ik vind het alleen wat té simplisties gesteld van de heren ;)).
18 oktober 2017 at 17:49
Mag hoor 😉 Alhoewel, kom niet aan mijn Simplistisch Verbond 🙂
21 oktober 2017 at 09:02
Als je iets schrijft over mensen die de taal niet beheersen, schrijf het dan ook in voor hen begrijpelijke taal zou ik zeggen. En google even naar verkeerd spatiegebruik zodat je ook echt met een geestig voorbeeld kan komen.
21 oktober 2017 at 09:33
Spelfout in dit stuk (heeel irritant..)
“Lijdend voorbeeld”
Dat bent u zelf dan neem ik aan? 😉
21 oktober 2017 at 09:34
Voorwerp*
21 oktober 2017 at 09:38
Excuses, dacht altijd dat het om leiden ging bij het LV. Weer wat geleerd zullen we maar zeggen!
27 oktober 2017 at 22:47
De verwisseling van “die” en “dat”: het team die zich beraadt over….; de vereniging dat leden werft.
4 november 2017 at 09:29
Nederlands is best een moeilijke taal. Maar ook een hele mooie taal voor zo’n klein landje.
In bovenstaand citaat uit “De meest irritante spelfouten” is het bijwoord “heel” als bijvoeglijk naamwoord gebruikt. Nederlands is geen hele (of halve) mooie taal, maar een heel mooie taal.
6 november 2017 at 14:33
Voordat je het weet zijn we opgeslokt door de Engelse taal …
en hoe sluit je de alinea af??
Easy does it!
Geen goed voorbeeld
22 november 2017 at 11:14
Het gaat in de eerste alinea al mis: “Ik vind goed Nederlands gewoon een must” …
28 november 2017 at 11:01
Kun je het ook hebben over onderstaande reactie:
” Ik houd van jou” “Ik ook”
Het is volgens mij te vergelijken met: Ik houd van taart” “Ik ook”
Jij houdt van taart en ik houd ook van taart. Hetzelfde geldt voor Jij houdt van mij en houd ook van mezelf.
28 november 2017 at 11:03
correctie: Jij houdt van mij en ik houd ook van mezelf
5 april 2018 at 16:38
Wij hebben een blogartikel geschreven wat wellicht een leuke aanvulling is op dit artikel. Het gaat over de meest gemaakte spelfouten in Nederlandse reclame-uitingen. De blog staat hier: https://www.promoboer.nl/blog/meest-gemaakte-spelfouten-in-reclame/
Groetjes Jeroen